”Mosty zamiast murów”

Jednym z podstawowych i koniecznych elementów w budowaniu emocjonalnej więzi i relacji międzyludzkich jest rozmowa. W kontakcie z drugim człowiekiem oprócz słów i dialogu ważny jest także przekaz niewerbalny. To, co pomiędzy słowami, co niewypowiedziane często bywa bardziej istotne niż sam temat rozmowy. Sposób komunikowania się w rodzinie jest istotnym fundamentem jej prawidłowego funkcjonowania. Dobra komunikacja znajduje odzwierciedlenie w relacjach pomiędzy członkami systemu rodzinnego, w poczuciu bezpieczeństwa członków rodziny oraz ma korzystny wpływ na samoocenę i poczucie wartości jednostki. Rozmawiając możemy dzielić się naszymi przeżyciami, radościami ale i smutkami. Bywają rozmowy o pogodzie, ale i te które poruszają tematy trudne i bolesne. Najważniejsze to jednak rozmawiać, otwierać się na drugiego człowieka, mówić ale też potrafić słuchać, być uważnym i zaangażowanym w komunikację bez względu na temat. Na co w takim razie należy zwrócić uwagę aby nasz kontakt z drugim człowiekiem: synem, córką, matką, ojcem, koleżanką czy sąsiadem był pełniejszy i bardziej efektywny. Aby każdy z uczestników interakcji był usatysfakcjonowany jej przebiegiem
i uwierzył, że warto rozmawiać. Oto kilka przydatnych wskazówek:

1. Bądź obecny i uważny- Tu i teraz
Czy zdarzyło Ci się bujać w obłokach? Być gdzieś daleko myślami, mimo fizycznej obecności w danym miejscu? Każdy z nas doświadczył takiego stanu jednak w sytuacji kontaktu z drugim człowiekiem i rozmowy podstawowym warunkiem jest autentyczne zaangażowanie i żywa obecność dlatego istotne jest aby na ten czas odłożyć na bok inne sprawy, wyłączyć TV, oderwać wzrok od ekranu telefonu czy komputera i okazać realne zainteresowanie drugiej osobie aby czuła się zauważona i ważna.

2. Zachowaj spokój i aktywnie słuchaj
Wszyscy wiemy, że emocje nie są najlepszymi doradcami stąd w sytuacji rozmowy
(zwłaszcza na trudne tematy) warto być spokojnym i opanowanym.
Złość, niecierpliwość czy frustracja zawężają naszą perspektywę, sprawiają
że trudniej o bycie obiektywnym i aktywnym słuchaczem. Nasz rozmówca powinien czuć, że cała nasza uwaga w tym momencie skupiona jest na nim i jego sprawie.

3. Okazuj szacunek i akceptację
Te dwa komponenty są niezbędne do budowania atmosfery otwartości i szczerości
w rozmowie. Nasz rozmówca, niezależnie od wieku i od poruszanego tematu, powinien czuć , że jest godny tego aby go wysłuchać. Staraj powstrzymać się od oceny i porównań oraz niesprawiedliwych czy agresywnych
i upokarzających komentarzy. Jeśli Twoim rozmówcą jest dziecko, nie umniejszaj jego pozycji, nie lekceważ z racji wieku czy mniejszego doświadczenia życiowego. Staraj się być mądrym, godnym zaufania przewodnikiem lub towarzyszem rozmowy zadając trafne pytania czy przytaczając rozsądne argumenty. Nie bój się dzielić osobistymi przeżyciami czy emocjami ze swoim dzieckiem. Dzięki temu staniesz się dla niego bardziej „ ludzki”, wiarygodny, godny zaufania. Szczera rozmowa buduje relację i zacieśnia więzi.

4. Używaj Komunikacji „Ja” zamiast „Ty”
W psychologii komunikacji wyróżnia się dwa style porozumiewania się: komunikacja typu „ ja” i komunikacja typu „ ty”. Komunikacja typu „ ty” jest łatwiejsza i dlatego też bardziej powszechna . Niestety niesie ona w swym przekazie ocenę i krytykę drugiej osoby oraz obarczanie jej odpowiedzialnością czy też winą za daną sytuację. Łatwiej wyjaśnić to na przykładach: Ty zawsze gubisz swoje rzeczy, nie licz na mnie tym razem, (Ty) zawsze masz bałagan w pokoju, posprzątaj to w końcu! Gdybyś uważał na lekcji, nie miałbyś teraz problemów z zadaniem domowym, itp. Przy tego typu komunikatach nie trudno o kłótnię czy negatywną atmosferę i napięcie między rozmówcami. Dla odmiany komunikacja typu „ ja” pozwala nam na wyrażanie własnego zdania w sposób asertywny w związku z daną sytuacją
i przede wszystkim pozwala brać odpowiedzialność za nasze emocje i potrzeby. Przykłady: Jest mi przykro kiedy nie patrzysz na mnie podczas rozmowy, Czuję złość, bo prosiłam/-em Cię o wyniesienie śmieci już trzy razy, Miło mi kiedy mówisz o swoich potrzebach dzięki temu wiem jak Ci pomóc, Chciałabym/- Chciałbym żebyś poszedł ze mną na to spotkanie, będę spokojniejsza/-y, Smutno mi kiedy tak się do mnie zwracasz, to mnie bardzo rani, itp. Dzięki temu stylowi komunikacji uczymy się głośno wyrażać siebie jednocześnie dając drugiej osobie możliwość zmiany bez niepotrzebnego moralizowania czy osądzania jej.

Na dobrą komunikację składa się wiele czynników. Część z nich ma charakter uniwersalny, inne z kolei tworzymy sami nadając im indywidualne znaczenie. Nie sposób wymienić tutaj ich wszystkich jednak warto przyswoić sobie
i konsekwentnie wdrażać te podstawowe aby w krótkim czasie zauważyć pozytywne rezultaty w kontaktach z drugą osobą a przede wszystkim na co dzień w relacjach z ludźmi nam najbliższymi. Podsumowując, chcemy odwołać się do cytatu Briana Tracy’ego, słynnego pisarza i mówcy:
„Komunikacja to umiejętność, której można się nauczyć. To jak jazda na rowerze czy pisanie na maszynie. Jeśli tylko nad nią popracujesz, możesz bardzo szybko poprawić jakość każdej części swojego życia”.

Autorki tekstu: Paulina Piwowar-Sajdyk, Agnieszka Auguścik